Feministka Marie Popelin

with Brak komentarzy
Czas czytania: 3 minut

W historii każdego kraju zapisały się kobiety, które przetarły szlaki kolejnym pokoleniom kobiet. W Belgii była nią Marie Popelin – feministka, kobieta silna, zdeterminowana w dążeniu do celu i zbuntowana wobec otaczającej ją rzeczywistości. W czasach, gdy paniom mało co było wolno, jej udało się zrobić coś wielkiego. Została pierwszą w Belgii kobietą prawnikiem.

Tytułem wstępu

Feminizm to pojęcie, które wywodzi się od łacińskiego słowa Femina, czyli kobieta. Oznacza on ruchy, ideologie i doktryny skupiające się wokół równości prawnej, politycznej i społecznej kobiet i mężczyzn.

W Belgii kobiety uzyskały prawo wyborcze najpierw z ograniczeniami w 1919 r., a na równych prawach z mężczyznami w 1948 r. Władza prawna męża nad żoną została zniesiona w 1958 roku, a prawną równość między mężem i żoną przyniosły dopiero lata 70. XX w.

W 1979 roku Sąd Apelacyjny w Brukseli uznał pojęcie „gwałtu małżeńskiego”. Wydając wyrok w głośnej sprawie stwierdził, że mąż, który używał przemocy, aby zmusić swoją żonę do uprawiania seksu wbrew jej woli, był winny przestępstwa gwałtu.

Sąd argumentował, że chociaż mąż miał „prawo” do współżycia z żoną, nie mógł użyć przemocy, aby się tego domagać, ponieważ belgijskie prawo nie zezwala ludziom na dochodzenie swoich praw poprzez przemoc. W 1989 roku gwałt małżeński zaczął być traktowany w świetle prawa tak samo, jak inne formy gwałtu.

Prawo rozwodowe w Belgii zostało zliberalizowane we wrześniu 2007 r. Małżeństwo nie ma już tak silnego znaczenia w życiu ludzi. Coraz więcej osób deklaruje, że „jest przestarzałą instytucją”.

Historia belgijskiej feministki

Marie Popelin urodziła się w 1846 roku w Schaerbeek pod Brukselą, w rodzinie wywodzącej się z klasy średniej. Jeden z jej braci był lekarzem, inny oficerem.

Jak na tamte czasy Marie była kobietą dobrze wykształconą. Po ukończeniu odpowiednich szkół – co w tamtych czasach było nie lada wyczynem, wraz ze swoją siostrą Louise, w latach 1864-1875 uczyła w Cours d’instruction, pierwszej szkole średniej dla dziewcząt w Belgii, prowadzonej przez Isabelle Gatti de Gamond.

Nieporozumienia z przełożoną doprowadziły do przeniesienia się sióstr do Mons, gdzie prowadziły szkołę dla dziewcząt, założoną z pomocą Masonów. W 1882 roku Marie Popelin wróciła do Brukseli, aby kierować gimnazjum w pobliskim Laeken, ale w następnym roku została usunięta ze stanowiska.

W wieku 37 lat Marie postanowiła rozpocząć studia prawnicze. Był to pierwszy taki przypadek w Belgii, ponieważ do tej pory żadna kobieta nie została przyjęta na studia prawnicze. W 1888 roku, jako pierwsza kobieta ukończyła studia na kierunku prawa na Wolnym Uniwersytecie w Brukseli (Université libre de Bruxelles – ULB).

Żadne ówczesne prawo ani rozporządzenie nie zabraniały przyjmowania kobiet do palestry, ale tak było tylko w teorii. Kiedy Popelin złożyła podanie o przyjęcie do palestry w Brukseli, co pozwoliłoby jej na wnoszenie spraw przed brukselskimi sądami, pomimo niewątpliwych kwalifikacji, jej prośba została odrzucona ze względu na płeć, co uniemożliwiło jej wykonywanie zawodu prawnika.

Odwołania Marie do Sądu Apelacyjnego i Sądu Kasacyjnego były bezskuteczne. Sędzia, wydając wyrok argumentował, że natura i rola społeczna kobiet uniemożliwiają im podejmowanie pracy i wykonywanie zawodu. Marie zakwestionowała kontrowersyjną decyzję sędziego, ale bez powodzenia.

Cała sprawa była szeroko opisywana w prasie belgijskiej i zagranicznej, miała ogromny wpływ na ruch feministyczny w Belgii. „Sprawa Popelin” (L’Affaire Popelin) pokazała zwolenniczkom edukacji kobiet, że samo zapewnienie paniom dostępu do wyższego wykształcenia, nie daje im prawa do wykonywania wyuczonego zawodu, chyba że dokonano by zmian w prawie.

Oburzona tą niesprawiedliwością Marie rozpoczęła nowy rozdział w życiu i wszystkie swoje wysiłki skierowała do walki o równe prawa kobiet i mężczyzn. Wspierana przez inne znane feministki, takie jak Louis Frank i Isala Van Diest w 1892 roku założyła Ligue du droit des femmes (Ligę Praw Kobiet), pierwszą zorganizowaną organizację feministyczną w Belgii.

W następnych latach Popelin podróżowała po całym świecie tworząc partnerstwa z innymi organizacjami feministycznymi, których kulminacją była Conseil National des Femmes Belges (Krajowa Rada Kobiet Belgijskich powstała w 1905 roku), organizacja zrzeszająca wszystkie różne ruchy feministyczne w Belgii.

Dzięki niestrudzonym wysiłkom także Marie, Belgia w końcu pozwoliła kobietom na wykonywanie zawodu prawniczego w 1922 roku. Jednak Marie tego nie doczekała. Zmarła w 1913 roku mając 66 lat.

W Belgii została upamiętniona na wiele sposobów. Jej wizerunek znalazł się na znaczku pocztowym w ramach Międzynarodowego Roku Kobiet 1975. Od 2008 roku ma także swoją ulicę w Saint-Josse-ten-Noode.

Z okazji pierwszego stulecia Międzynarodowego Dnia Kobiet przypadającego w 2011 roku Popelin, wraz z pierwszą belgijską lekarką Isalą Van Diest, została upamiętniona na belgijskiej monecie o nominale 2 euro.

 

Agnieszka Wojtysiak

Źródła:

focusonbelgium.be, brusselstimes.com, timebulletin.com, peoplepill.com

Facebook