Grote Markt

with Brak komentarzy
Czas czytania: 4 minut

Największym i bez wątpienia najpiękniejszym placem miejskim o charakterze reprezentacyjnym i handlowym w Antwerpii jest Grote Markt (Wielki Rynek). Ma kształt nieregularnego czworoboku na który wychodzą ulice: Suikerrui, Braderijstraat, Wisselstraat i Maalderijstraat. Grote Markt stał się rynkiem miejskim dopiero w XIV wieku, a rynek dotychczasowy o podobnym nieregularnym układzie został przemianowany na Vismarkt (Rynek Rybny). Grote Markt, klejnot XVI-to wiecznej architektury jest miejscem przyciągającym mieszkańców i turystów.

Fontanna Brabo

Niewątpliwą atrakcją Grote Markt jest Fontanna Brabo, którą stworzył rzeźbiarz Jef Lambeaux. To stos nierówno rzeźbionych, pozornie bezładnie ułożonych skał, na którego szczycie znajduje się brązowy posąg Silviusa Brabo Druoona przedstawiający go w momencie wrzucania do Scheldy ręki zwyciężonego olbrzyma Antigonusa. Legenda mówi, że olbrzym rządził miastem dopuszczając się wielu okrucieństw. Pobierał cło od wszystkich przepływających statków, ucinając ręce tym którzy odmówili zapłaty. Został pokonany przez dzielnego Brabo, a od tej pory obcięta ręka stała się symbolem miasta. Według niektórych historyków z tym właśnie faktem związana jest historia nazwy Antwerpia i chociaż istnieją inne naukowe teorie wyjaśniające pochodzenie nazwy miasta, ta XVI-na legenda jest niewątpliwie najbarwniejsza i odzwierciedla ówczesne sukcesy Antwerpii w uwalnianiu rzeki od niezliczonych podatków nakładanych na żeglarzy.

Kamieniczki (Domy Gildii)

Wokół Grote Markt wznosi się szereg pieczołowicie odrestaurowanych późnogotyckich kamieniczek, kupieckich domów cechowych których XVI-to wieczne fasady ozdobione płaskorzeźbami odpowiadającymi przeznaczeniu budynku i zwieńczone pozłacanymi posagami, wciąż lśnią blaskiem swojej dawnej świetności. Niektóre z nich są wyjątkowo interesujące od strony architektonicznej i historycznej. Po północnej stronie Grote Markt pod numerem 7 mieści się Het Pand Spanje – Pod Świętym Jerzym, czyli Dom Kusznikówz figurami świętego Jerzego walczącego ze smokiem. Jest to najwyższy i najbardziej charakterystyczny budynek w tej grupie. Pięciokondygnacyjna fasada ma wielkie prostokątne okna z charakterystyczną dekoracją obramień. Dom stojący obok pod numerem 5 – De Gulden Mouw (Pod Złotym Rękawem) był siedzibą bednarzy o czym świadczy dekoracja z motywem beczułek. Odbudowany został w 1623 roku. Pomiędzy Braderijstraat i Wisselstraat mieści się niewielka czterokondygnacyjna kamieniczka De Witte Engel – Pod Białym Aniołem (nr 3) z charakterystycznym szczytem ze spływami i obeliskami według projektu Jana Vredemana de Vries. Wyróżnia się bogatym wielobarwnym pozłacanym ornamentem. Kamienica De Zwarte Arend – Pod Czarnymi Skrzydłami (nr 11) była siedzibą wielu cechów, natomiast w kamienicy De Spiegel lub pod Świętym Sebastianem (nr 9) urzędował cech łuczników. Narożna kamienica nr 13 znana pod różnymi nazwami – De Pauw, De Vos, De Gulden Hamer, Den Bonten Mantel (Pod Pawiem, Pod Lisem, Pod Złotym Młotkiem, Pod Futrzanym Płaszczem ) wzniesiona została w 1514 roku. Każda z licznych nazw wiąże się z jej historią. Na przykład nazwa De Vos pochodzi od liberalnego klubu politycznego, który miał tu swoją siedzibę w drugiej połowie XIX wieku. Z tego też okresu pochodzi neogotycka elewacja będąca swobodną rekonstrukcją dawnych ilustracji. Z drugiej strony ulicy w ciągu kamienic u wylotu Kaasrui znajdują się dwie piękne kamienice. Pierwsza z nich z numerem 38 – De Gulden Balans (Pod Złotą Wagą) zbudowana w stylu gotyckim z charakterystyczną manierystyczną elewacją i bogato zdobioną płaskorzeźbami, była siedzibą cechu sukienników. Druga – Huidevetters czyli Dom Grabarzy (nr 40) wzniesiona została w 1644 roku i nawiązuje do form późnego renesansu. Nie wszystkie tak zwane Domy Gildii są oryginalne, znaczna część spłonęła w 1576 roku. Niektóre zostały zrekonstruowane i odbudowane przez Hansa Vredemana – architekta flamandzkiego.

Ratusz

Antwerpski ratusz to czołowe dzieło renesansu tej części Europy, które łączy w sobie tradycje architektury włoskiej i flamandzkiej. Od momentu powstania walory artystyczne ratusza oceniane były niezwykle wysoko, co skutkowało powstawaniem podobnych budowli w wielu miastach portowych Europy. Pierwotny ratusz (Raedthuis) został wzniesiony około 1400 roku i tak jak ratusze w Brukseli należał do tak zwanej „brabanckiej grupy ratuszy”. Na początku XVI wieku władze miasta postanowiły zastąpić niewielki dotychczasowy gotycki ratusz imponującym budynkiem jak przystało na portowe i bogate miasto. W 1540 roku przygotowano wstępny projekt i zaczęto gromadzić materiały budowlane. Jednak wojna pokrzyżowała te plany i materiały do budowy ratusza wykorzystano do obrony miasta. Obecny ratusz dominujący nad kamieniczkami wzniesiono w latach 1560-1565 według nowatorskiego jak na tamte czasy projektu Cornelisa II Florisa de Vriendta. Projekt Florisa zatwierdziła specjalna komisja budowniczych, architektów i malarzy powołana przez burmistrza Jana von Schoonhoven. W 1576 roku podczas wojny hiszpańskiej nowy budynek ratusza został podpalony przez zbuntowanych hiszpańskich żołnierzy, ocalały tylko mury zewnętrzne. Odbudowano go trzy lata później bez większych zmian. Do jego ozdobienia przywieziono materiały z kamieniołomów z okolic Dortmundu, Reims a nawet z odległych Pirenejów. W XIX wieku architekt miejski Bourla dokonał rekonstrukcji elewacji i wnętrz, zmienił wówczas formy dziedzińca wewnętrznego jak również pewne detale i ornamenty. Ratusz składa się z czterech skrzydeł nakrytych płaskimi dachami otaczających wąski prostokątny dziedziniec wewnętrzny. Na czwartej kondygnacji znajdują się wysokie cokoły stanowiące podstawy obelisków z herbami Brabancji, Królestwa Belgii i miasta. Szczyt budynku wieńczy rzeźba orła który patrzy w kierunku Aachen. Dach ratusza przypomina pagodę co nadaje mu nieco orientalnego wyglądu. Fasada ozdobiona jest wysmukłymi filistrami, zaś jońskie i doryckie kolumny nadają jej wyjątkowego charakteru. Antwerpczycy mówią, że wnęki na szczycie budynku są wyrazem samozadowolenia i dumy dawnych mieszczan. Umieszczone są tam bowiem alegorie Sprawiedliwości i Mądrości, czyli cnót które mieli posiadać dawni obywatele. W niszy widnieje postać Matki Boskiej z dzieciątkiem wykonana przez Filipa de Vos w 1587 roku. W najwyższej części znajduje się trójkątny fronton z data 1564 na którym przysiadł orzeł na kuli. Wysoki hall główny kiedyś był odkrytym dziedzińcem. Zabudowano go dopiero w XIX wieku i od tego momentu to miejsce stało się monumentalną galerią ciągnącą się dookoła budynku. Obrazy, które zajęły miejsca okien, przedstawiają różnorodne związki handlu i sztuki, których Antwerpia od dawna jest świadoma i które pragnie nadal podtrzymywać. Warta obejrzenia jest Sala Leysa nazwana tak od nazwiska barona Hendrika Leysa, który w 1860 roku namalował zdobiące ją freski, a także Salę Ślubów gdzie znajduje się pochodzący z pierwotnego ratusza kominek ozdobiony dwiema alabastrowymi kariatydami wykonanymi przez samego Florisa. We wnętrzach ratusza wśród portretów burmistrza można zobaczyć wizerunki znanych osobistości zasłużonych dla rozwoju miasta i jego kultury, a obrazy przedstawiają burzliwe dzieje miasta. W gabinecie burmistrza miasta znajduje się wspaniały rzeźbiony kominek z około 1549 roku pochodzący z dawnego domu Moelnere przy Jacobsmarkt. Dolna część kominka odlana jest w złoconym brązie i wsparta na kolumienkach toskańskich umieszczonych na wielkich cokołach. Powyżej znajduje się herb Antwerpii jak również relief przedstawiający „Ostatnią wieczerzę”. Niezwykle rozbudowana jest górna część kominka częściowo wykonana ze złoconego piaskowca i zawierającego sceny ze Starego Testamentu. Parter budynku składa się z 45 małych wejść w których umieszczone są sklepiki. Na zewnątrz od strony głównej fasady ratusz ozdobiony jest flagami. W dolnym rzędzie są to flagi: Antwerpii, Flandrii, Belgii, Europy i ONZ. Pozostałe to flagi krajów, które są członkami Unii Europejskiej oraz państw które mają konsulaty w Antwerpii. Antwerpski Ratusz znajduje się na liście dziedzictwa narodowego UNESCO.

Grote Markt powstał w tak zwanym „złotym okresie” Antwerpii i jest świadectwem ówczesnej wielkości miasta. W tym miejscu odbyło się wiele wspaniałych uroczystości zarówno świeckich jak i kościelnych. Wielki Rynek był świadkiem najważniejszych wydarzeń z życia miasta, jego bogactwa, wzlotów i upadków. Do tej pory jest ulubionym miejscem spotkań i spacerów mieszkańców miasta jak również licznie odwiedzających Antwerpię turystów. Ze szczytów kamieniczek spoglądają na przechodniów postacie z mitologii, albo rodem z opowieści przypływających tam przed wiekami marynarzy.

Anna Janicka, Nr 1 (21)/2013 styczen

Facebook