Odkrywamy Belgię
Ten niewielki kraj zachwyca nie tylko pięknymi miastami, urokliwymi miasteczkami i malowniczymi wioskami, ale także wyjątkową architekturą, bogatą historią, różnorodnością kulturową, sztuką, wyśmienitą kuchnią i unikalnymi tradycjami.
Hasselt – stolica jenever
Położone w sercu Limburgii Hasselt to miasto o wielu obliczach. Wąskie brukowane uliczki i zabytkowe kamienice sąsiadują tu z nowoczesnymi butikami i galeriami sztuki. To jeden z najważniejszych ośrodków handlu, kultury i edukacji w regionie, a jednocześnie miejsce znane z otwartości mieszkańców oraz wysokiej jakości usług gastronomicznych.
W Hasselt warto odwiedzić Ogród Japoński, Muzeum Mody, Muzeum Jenever oraz liczne galerie prezentujące twórczość lokalnych i międzynarodowych artystów. Miasto słynie również z kuchni, w której tradycyjne flamandzkie smaki spotykają się z nowoczesnymi trendami kulinarnymi.
Szczególne znaczenie w historii Hasselt ma produkcja jenever, aromatycznego alkoholu na bazie jałowca. Dziś trunek ten stanowi nie tylko element lokalnej tożsamości, ale też inspirację do organizacji największego w Belgii festiwalu poświęconego temu napojowi.
Festiwal Jenever
Co roku, w trzeci weekend października, odbywa się święto jenever, które przyciąga gości z całej Belgii oraz z zagranicy. Centrum miasta wypełniają stragany, muzyka i tłumy spacerowiczów. Kawiarnie, destylarnie i tymczasowe bary serwują jenever w wielu odsłonach: klasyczny, ziołowy, owocowy, na przykład popularny cactus, a także limitowane edycje przygotowane specjalnie na festiwa
W programie festiwalu są parady, koncerty oraz prezentacje tradycji związanych z jenever. Na stoiskach gastronomicznych można znaleźć dania inspirowane smakiem jałowca, a praliny, czekoladki czy cukierki z dodatkiem tego trunku, cieszą się ogromną popularnością. Na odwiedzających czekają też degustacje, przejazdy specjalnym tramwajem festiwalowym oraz piesze wycieczki z przewodnikiem.
Warto wiedzieć, że jenever jest wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Flandrii. Popularnym lokalnym zwyczajem jest wypicie kieliszka jenever popitego łykami piwa.
Mimo że głównym bohaterem festiwalu jest trunek, impreza ma charakter kulturalny i rodzinny. Organizatorzy przygotowują atrakcje dla dzieci, w tym warsztaty, animacje i gry. Dorośli mogą w tym czasie uczestniczyć w koncertach lub pokazach.
Borrelmanneke i Borrelvrouwke
Jenever od wieków związany jest z Hasselt. Dawniej dostarczano go w dużych beczkach do sklepów, lokali i domów prywatnych. Najczęściej używano beczki o pojemności około 268 litrów, zwanej „wołową głową”. Od tej nazwy wzięło się prześmiewcze określenie mieszkańców Hasselt jako „głów wołów”.
Do tej tradycji nawiązuje jedna z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji miasta, fontanna Borrelmanneke, zaprojektowana przez rzeźbiarza Laurenta Boonmana w 1981 roku. Przedstawia mężczyznę siedzącego okrakiem na wołu, z beczułką jenever na ramieniu, z której nalewa trunek. Pod zwierzęciem umieszczono figurki świń, co przypomina o dawnym zwyczaju karmienia ich resztkami po destylacji. Raz w roku, podczas festiwalu, z fontanny zamiast wody płynie jenever, co przyciąga tłumy turystów i sprawia, że staje się ona jednym z najczęściej fotografowanych miejsc w mieście.
Od 2010 roku towarzyszy jej Borrelvrouwke, brązowa rzeźba kobiety witającej gości kieliszkiem jenever. To nawiązanie do dawnego zwyczaju, kiedy mieszkanki miasta częstowały przybyszów tym trunkiem. Podczas październikowego Festiwalu Jenever obie postacie symbolicznie serwują alkohol, podkreślając tradycję i gościnność Hasselt.
Wyścig kelnerów
Podczas Festiwalu Jenever odbywa się również widowiskowy wyścig kelnerów, który co roku gromadzi licznych uczestników i tłumy widzów. Zawodnicy niosą tace z kieliszkami pełnymi trunku i muszą jak najszybciej pokonać wyznaczoną trasę w centrum miasta nie rozlewając przy tym ani kropli. Regulamin zabrania biegania, więc kelnerzy poruszają się szybkim krokiem, co w praktyce przypomina zawody w szybkim marszu. Liczy się szybkość, równowaga i precyzja. Wzdłuż trasy ustawiają się tłumy kibiców głośno dopingujących zawodników, a na trasie nie brakuje muzyki, tańców i śmiechu.
Wyścig, w którym biorą udział przedstawiciele wielu lokalnych kawiarni i barów, stał się już swego rodzaju prestiżową rywalizacją, a jednocześnie wydarzeniem pełnym dobrej zabawy. Zwycięzca otrzymuje nietypową nagrodę – ilość jenever odpowiadającą jego wadze, co w praktyce oznacza kilkadziesiąt butelek lokalnego trunku.
Muzeum Jenever
Warto odwiedzić Narodowe Muzeum Jenever, mieszczące się w dawnej gorzelni z XVII wieku przy Witte Nonnenstraat, gdzie prezentowana jest kolekcja oryginalnych urządzeń z XIX wieku, ponad dwóch tysięcy butelek, setek dzbanów, kieliszków i tysięcy etykiet ukazujących zmieniające się style i sposoby promocji trunku. Ekspozycja prowadzi od pierwszych receptur i metod produkcji w XVII wieku, przez złoty wiek gorzelnictwa, po współczesne techniki destylacji. Multimedialne prezentacje i modele pokazują cały proces od zbioru surowców po butelkowanie.
Podczas Festiwalu Jenever muzeum ożywa jeszcze bardziej dzięki dodatkowym wystawom, warsztatom i degustacjom. Goście mogą spróbować rzadkich, limitowanych edycji alkoholu oraz porównać smaki z różnych regionów. To idealne miejsce, by zrozumieć, dlaczego trunek ten ma tak ważne znaczenie w historii i kulturze Hasselt.
Trunek z historią
Jenever to aromatyczny alkohol na bazie jałowca, powstający z jęczmiennego słodowego wina destylowanego do około siedemdziesięciu procent alkoholu. Wyróżnia się dwa główne typy: oude, dojrzewany w beczkach, o głębszym, bardziej złożonym smaku, oraz jonge, młodszy i łagodniejszy. W przeszłości jenever pełnił różne funkcje. Początkowo stosowany był jako środek leczniczy, zalecany przez aptekarzy na rozmaite dolegliwości, później zyskał popularność wśród robotników, aż w XIX wieku stał się jednym z najczęściej spożywanych trunków w Belgii i Holandii.
Dla mieszkańców Hasselt jenever to coś więcej niż alkohol. Jest symbolem lokalnej tożsamości i częścią codziennej kultury. Jego historia jest nierozerwalnie związana z miastem, a receptury przekazywano z pokolenia na pokolenie, dbając o zachowanie tradycyjnych metod.
Festiwal Jenever łączy mieszkańców i turystów, zachęca do poznawania historii miasta oraz pokazuje, że tradycje wciąż mogą być żywe. Od parady w strojach ludowych, przez wyścig kelnerów, po fontannę serwującą trunek, wszystko to sprawia, że październikowe święto w Hasselt staje się niezapomnianym wydarzeniem, w którym smak, kultura i historia tworzą spójną całość.
Agnieszka Buniowska
