Antwerpia, miasto Igrzysk Olimpijskich w 1920 roku

with Brak komentarzy
Czas czytania: 4 minut

W 1916 roku, z powodu I wojny światowej nie odbyły się Igrzyska Olimpijskie. Dopiero cztery lata później, między kwietniem a wrześniem 1920 roku, sportowcy przystąpili do rywalizacji. Do udziału w Olimpiadzie w Antwerpii zaproszono również Polaków, ale oni w tym czasie walczyli z bolszewikami o wolność swojego kraju.

Szóste Letnie Igrzyska Olimpijskie miały się odbyć w Berlinie w 1916 roku. Antwerpia też starała się o organizację igrzysk, ale wtedy wybór padł na Niemcy. W Berlinie wybudowano wspaniały stadion olimpijski mogący pomieścić kilkadziesiąt tysięcy widzów.

Przygotowania szły pełną parą. W 1914 roku, w chwili wybuchu wojny nie odwołano igrzysk, sądzono bowiem, że konflikt zbrojny potrwa krótko. Gdy jednak dwa lata później nic nie zapowiadało końca wojny, postanowiono zrezygnować z rozegrania szóstej edycji igrzysk. Zachowano jednocześnie dotychczasową chronologię i tym sposobem w 1920 roku odbyły się VII Igrzyska Olimpijskie. Ich gospodarzem została Antwerpia.

Ukłon w stronę Belgów

Dlaczego Komitet Olimpijski wybrał Belgię? Z pewnością był to ukłon w stronę państwa, które w ogromnym stopniu odczuło konsekwencje działań wojennych. To w Belgii Niemcy użyli chloru jako bojowego środka trującego i gazu musztardowego nazywanego iperytem od nazwy miejscowości Ypres.

Antwerpia, w czasie działań wojennych wielokrotnie bombardowana, jak wiele europejskich miast była w tym czasie w trakcie usuwania zniszczeń wojennych. Organizatorzy igrzysk nie mogli zapewnić odpowiedniej infrastruktury sportowej i mieszkaniowej. Sportowcy spali na prowizorycznych pryczach w szkolnych klasach, obiekty nie były w pełni przygotowane do sportowych zmagań. Luksusów nie było, ale zawodnikom to nie przeszkadzało. Zaakceptowali spartańskie warunki, jakie panowały wtedy w zniszczonym wojną mieście.

Bez Polaków

Polska, niepodległe już wtedy państwo, otrzymała zaproszenie do wzięcia udziału w igrzyskach. Już w październiku 1919 roku powstał Komitet Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich. Rozpoczęła się zbiórka pieniędzy i przygotowania sportowców. Wysłano do organizatorów wstępną listę zawodników i zamówiono stroje dla ekipy.

Niestety trwała wojna polsko-bolszewicka, armia czerwona zbliżała się do Warszawy. Zawodników, którzy mieli reprezentować Polskę w Antwerpii, zwolniono wprawdzie z frontu, ale ostatecznie polska ekipa na igrzyska nie pojechała. Wobec groźby utraty niepodległości PKIO podjął decyzję o wycofaniu Polski ze startu w igrzyskach. Chociaż w Antwerpii zabrakło polskich sportowców, w trakcie inauguracji na stadionie powiewała biało-czerwona flaga.

Igrzyska czas zacząć

Dla Belgów zorganizowanie olimpiady stanowiło wielkie wyzwanie. Powstał specjalny komitet złożony z ludzi bogatych i wpływowych, aby pomóc w sfinansowaniau przedsięwzięcia. Znalazły się pieniądze na wybudowanie stadionu olimpijskiego.

Olimpiada rozpoczęła się 20 kwietnia i trwała do 12 września, ale ceremonia otwarcia nastąpiła dopiero 14 sierpnia. Po podniosłym nabożeństwie w katedrze na cześć poległych w czasie wojny sportowców, król Albert I na stadionie w Antwerpii uroczyście otworzył igrzyska. W powietrze wzbiły się białe gołębie jako symbol pokoju, co w kontekście zakończonej niedawno wojny miało wyjątkowe znaczenie.

Po raz pierwszy zawodnikom towarzyszyła wciągnięta na główny maszt biała flaga olimpijska z pięcioma splecionymi kolorowymi kołami symbolizującymi poszczególne kontynenty. Od tej pory stała się oficjalnym sztandarem olimpijskim.

Przysięgę w imieniu zawodników – też po raz pierwszy w nowożytnych igrzyskach – złożył belgijski olimpijczyk Victor Boin. Na zakończenie uroczystości odbyła się defilada reprezentacji państw biorących udział w igrzyskach.

Niezwykłe wydarzenia i olimpijskie gwiazdy

Z udziału w igrzyskach wykluczeni zostali Niemcy i ich sojusznicy: Austria, Węgry, Bułgaria, Turcja oraz ZSRR. Nie wszyscy godzili się z taką decyzją. Uważali, że jedynymi winowajcami konfliktu byli Niemcy i to wyłącznie oni powinni zostać ukarani. Ostatecznie zawodnicy z tych państw zostali zdyskwalifikowani. Ta decyzja oraz fakt, że wielu zawodników poległo na wojnie, miały wpływ na poziom igrzysk.

W sportowych zmaganiach w Antwerpii wzięło udział 2669 sportowców z 29 państw. Z tego kobiet było zaledwie 78. Rozegrano 154 konkurencje w 22 dyscyplinach. Rozdano 440 medali w tym 156 złotych. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zajęli Amerykanie, zdobywając 41 medali.

Igrzyska w Antwerpii rozpoczęły się od… hokeja na lodzie i bezapelacyjnej wygranej Kanadyjczyków, którzy pokonali Czechów 15:0. To był pierwszy i ostatni przypadek, kiedy przedstawiciele tej dyscypliny brali udział w letnich igrzyskach. Żeby było ciekawiej, wstępny program igrzysk obejmował też współzawodnictwo narciarzy. Niestety śnieg w lecie nie spadł, więc konkurencje w tej dyscyplinie się nie odbyły.

Do historii przeszedł turniej piłkarski. Złoto przypadło Belgom, którzy dwie wygrane zdobyli walkowerem. Mieli zagrać z polską reprezentacją, której na igrzyskach nie było, więc mecz się nie odbył. W finale, podczas spotkania Belgii z Czechosłowacją, na boisku dochodziło do awantur i rękoczynów. Zdenerwowani Czesi, którzy przegrywali mecz, na znak protestu przeciwko stronniczym według nich decyzjom sędziego, opuścili boisko, za co zostali zdyskwalifikowani. Srebro wywalczyli Hiszpanie, choć nie zakwalifikowali się do finału.

Niesamowite sukcesy odnieśli fińscy biegacze, przede wszystkim legendarny Paavo Nurmi. Wyjątkowych emocji dostarczył bieg na 5000 m. Na ostatniej prostej Nurmi musiał uznać wyższość Francuza Josepha Guillemonta, który cztery lata wcześniej stał się ofiarą ataków gazowych pod Verdun i cudem uniknął śmierci. Z poważnym schorzeniem płuc spędził w szpitalu wiele miesięcy i nikt nie dawał mu szansy na pełne wyzdrowienie.

Jeszcze większą sensację wzbudził bieg na 10 000 m. Na prośbę króla Belgów przełożono termin rozegrania tej konkurencji. Francuz dowiedział się o tym dosłownie chwilę po zjedzeniu obiadu. Wpadł na metę jako drugi. Wygrał Nurmi i od tego czasu jego sportowa kariera nabrała rozpędu. W sumie Fin zdobył dziewięć złotych i trzy srebrne medale.

Najwięcej medali przypadło Amerykanom. Willis Lee i Lloyd Spooner zdobyli po pięć medali w strzelectwie, a skoczek do wody Aileen Riggin stanął na najwyższym stopniu podium w wieku zaledwie 14 lat. Olśniła wszystkich amerykańska pływaczka Etheldy Bleibtrey, która pięciokrotnie ustanowiła rekordy świata i wygrała w trzech konkurencjach. W elitarnych regatach wystartował John Kelly, amerykański robotnik, późniejszy ojciec księżnej Monaco – Grace.

Nie można zapomnieć o wspomnianym wcześniej Belgu Victorze Boin, sportowcu wszechstronnym. Był pływakiem, łyżwiarzem, hokeistą, motocyklistą i lotnikiem. W Antwerpii występował jako szermierz i zdobył medal.

Innym belgijskim bohaterem tych igrzysk był łucznik Hubert van Innis. Strzelając do ruchomych celów z różnych odległości zdobył w sumie sześć medali. Jego rodak Edmond Cloetens w strzelaniu do celów stałych stawał na podium trzykrotnie. Co ciekawe, zdarzyło się, że na sąsiednich stopniach podium nie było nikogo…

Francuzka Suzanne Lenglen zabłysnęła na korcie tenisowym i zdobyła trzy medale w grze pojedynczej i mieszanej, oraz srebro w grze podwójnej. Pozostała też w pamięci widzów jako zawodniczka, która nie zachowała obowiązującego kobiety na korcie ubioru. Zamiast szerokiej długiej sukni, zasłaniającej szczelnie całe ciało, wystąpiła w sukience z odkrytymi ramionami sięgającej do połowy łydek.

Włoski szermierz Nedo Nadi, żołnierz odznaczony za odwagę w pierwszej wojnie światowej, opuścił Antwerpię z pięcioma złotymi medalami. Zwyciężył indywidualnie i drużynowo we florecie i szabli, uzyskał tytuł najbardziej wszechstronnego szermierza w historii.

Igrzyska olimpijskie w Antwerpii zgromadziły rekordową liczbę uczestników, chociaż w porównaniu do wcześniejszych zawodów, odbywały się w bardzo skromnych warunkach. Pozwoliły leczącym rany Europejczykom zmierzyć się w sportowej rywalizacji i pokazały, że idee olimpijskie są ponadczasowe.

Anna Janicka

Źródła: olimpijski.pl, przegląd sportowy.pl, historia.org.pl

Facebook