Każdy producent żywności ma obowiązek informowania konsumenta o trwałości danego produktu spożywczego, sposobie jego przechowywania i przygotowywania do bezpiecznego spożycia. Regulują to przepisy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej.
Na opakowaniu każdego produktu zamieszczone są etykiety zawierające wykaz składników i termin przydatności do spożycia. Niektórzy z nas nie zwracają na nie uwagi, inni nie kupią niczego bez wcześniejszego sprawdzenia daty ważności. Warto jednak wiedzieć, co kryje się pod tajemniczymi nazwami i symbolami zawartymi na etykietach produktów, by ich spożywanie było bezpieczne dla zdrowia.
Jak czytać etykiety na opakowaniach
Data minimalnej trwałości oraz przydatności do spożycia
Na opakowaniach produktów mogą znajdować się dwa rodzaje terminów – „data minimalnej trwałości” oraz „termin przydatności do spożycia”.
Pod pojęciem „data minimalnej trwałości” rozumiemy termin, do którego przechowywany produkt zachowuje swoje właściwości. Najczęściej informacja ta poprzedzona jest określeniem „najlepiej spożyć przed…” lub „najlepiej spożyć przed końcem…” Dotyczy na przykład: świeżych owoców i warzyw, soli kuchennej, octu, cukru w stanie stałym, wyrobów piekarniczych i cukierniczych, zup w proszku, konserw.
„Termin przydatności do spożycia” oznacza czas, po którego upływie produkt nie nadaje się do spożycia. Taka informacja podawana jest na produktach nietrwałych mikrobiologicznie. Data poprzedzona jest określeniem „należy spożyć do…” i określa produkty najmniej trwałe, do których zalicza się na przykład: mięso, garmażerkę, mleko czy produkty mleczne niesterylizowane.
Ważne!!! Producenci nie mają wymogu oznaczania datą minimalnej trwałości powyższej kategorii produktów.
Skład produktów żywnościowych
Producenci, podając skład produktów żywnościowych, wymieniają poszczególne składniki według kolejności malejącej. Na samej górze są składniki, których jest najwięcej, a na dole te, których jest najmniej.
Istotne jest także zamieszczanie informacji o składnikach alergennych w produkcie. Zaliczamy do nich: zboża zawierające gluten, skorupiaki i mięczaki, jaja, ryby, orzechy, soja, mleko, seler, gorczyca, nasiona sezamu, łubin oraz dwutlenek siarki i siarczyny.
Wartość odżywcza produktu
Producenci mają obowiązek umieszczania na etykiecie informacji dotyczących wartości odżywczej produktu: wartość energetyczna, zawartość tłuszczu (w tym tłuszczu nasyconego), węglowodanów (w tym cukrów), białka, soli.
Informacja musi być podana w odniesieniu do 100 g lub 100 ml produktu. Na opakowaniu może być zawarta także informacja o wartościach odżywczych sugerowanej porcji – nie jest to jednak konieczne.
Dodatki do żywności
Obecność literki E na etykiecie oznacza, że w składzie danego produktu znajdują się substancje dodatkowe, które naturalnie w nim nie występują. Natomiast trzy cyfry po symbolu E informują nas o kategorii, do której zaliczany jest dany składnik np. barwniki, substancje konserwujące, stabilizatory, emulgatory, spulchniacze czy wzmacniacze smaku i zapachu.
Odpowiednie przechowywanie
Na etykiecie produktu spożywczego często znajduje się informacja o jego poprawnym przechowywaniu, która zapewnia nie tylko bezpieczeństwo konsumenta, ale też odpowiednią jakość i wartość odżywczą produktu.
Są takie, które wymagają przechowywania w lodówce. Pamiętajmy jednak, że temperatura w lodówce różni się w zależności od konkretnego w niej miejsca. Surowe mięso i ryby wymagają niższej temperatury, dlatego należy umieszczać je w lodówce na najniższych półkach.
Produkty, które zgodnie z zaleceniami producenta po otwarciu należy trzymać w lodówce, oraz mleko i jego przetwory, wędliny czy masło, powinny być przechowywane na jej środkowych lub górnych półkach.
Warzywa i owoce należy trzymać w dolnej szufladzie lodówki, jaja na drzwiach lodówki, a mrożonki w zamrażalniku.
Produkty, co do których producent nie określił specjalnych warunków przechowywania, powinny być umieszczane poza lodówką, w miejscu chłodnym (optymalnie +18˚C), suchym i zaciemnionym.
Produkty pakowane muszą być szczelne. Taki sposób pakowania ma za zadanie przedłużyć trwałość żywności, a termin przydatności do spożycia w tym przypadku dotyczy sytuacji, gdy opakowanie jest nienaruszone.
Na opakowaniu produktu spożywczego musi znajdować się jego nazwa, dane identyfikujące producenta: nazwa i adres, nazwa kraju pochodzenia produktów importowanych oraz masa netto produktu.
Warto wiedzieć!
- Skład podawany jest (jak już wspomnieliśmy) od składnika o największej zawartości w produkcie, do tego o zawartości najmniejszej. Jeśli na pierwszym miejscu pojawia się cukier, nie wkładajmy tego produktu do koszyka.
- Wybierajmy produkty jak najmniej przetworzone – im krótsza lista składników, tym lepiej.
- Sprawdzajmy zawartość białka – im wyższa jego ilość, np. w wędlinie, tym większa pewność, że do jej produkcji wykorzystano mięso wysokiej jakości.
- Unikajmy produktów z wysoką zawartością cukru, soli, tłuszczów trans, produktów typu „fit” lub „light” – mają obniżoną zawartość tłuszczu i kalorii, ale często więcej cukru lub słodzików.
- Pamiętajmy, że cukier i słodziki mogą występować pod nazwą: syrop glukozowo-fruktozowy, fruktoza, dekstroza, galaktoza, glukoza, sacharoza, maltodekstryna, maltoza, mannitol, melasa, sorbitol, słód kukurydziany, sukroza, sukraloza.
- Sprawdzajmy skład produktów z oznaczeniem „bio” i „ekologiczne”.
- Wystrzegajmy się produktów „o smaku…” – zawierają one chemiczne substancje, które imitują aromat i smak np. czekolady lub owoców.
I pamiętajmy, że informacje z przedniej strony produktu, nie zawsze są zgodne z tymi na tylnej etykiecie.
To, co jemy, ma ogromy wpływ na nasze zdrowie, wygląd i samopoczucie. Dlatego czytajmy informacje zamieszczone na opakowaniach produktów spożywczych. Jeżeli na etykiecie znajdziemy coś, czego nie jesteśmy w stanie odczytać, albo nie wiemy, co dane słowo oznacza, lepiej nie wkładajmy tego produktu do koszyka i poszukajmy czegoś innego.
Marta Wawrocka
Źródła: poradnikzdrowie.pl, .akademiadietetyki.pl, odzywiajsiezdrowo.pl