Powszechny wiek emerytalny
Od 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny w Polsce wynosi dla kobiet 60 lat a dla mężczyzn 65 lat. Powszechny wiek emerytalny oznacza, że nie musi być spełniony warunek określonej długości stażu ubezpieczeniowego.
Zasada rozwiązania stosunku pracy
Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę zobowiązane są do zakończenia stosunku pracy co najmniej dzień przed złożeniem wniosku o emeryturę z ZUS. Zasada ta jest regulowana ustawą z dnia 16.12.2010, która weszła w życie z dniem 01 stycznia 2011. Zgodnie z art. 103a tej ustawy, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego emeryt wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. Przepis ten stosuje się również do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie, w zależności od daty urodzenia oraz płci zgodnie z poprzednią ustawą o powszechnym wieku emerytalnym. Tak więc ci emeryci, którzy kontynuują zatrudnienie u tego samego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni przed dniem nabycia prawa do emerytury, muszą się liczyć z tym, że mimo iż ukończyli wiek zwalniający ich z zawieszalności – przysługująca im emerytura zostanie zawieszona.
Powyższa zasada ma zastosowanie także do emerytur przyznanych osobom zatrudnionym w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego.
Zawieszenie emerytury w trybie art. 103a ustawy emerytalnej trwa do czasu rozwiązania stosunku pracy i przedłożenia w oddziale ZUS świadectwa pracy lub zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę, potwierdzającego ustanie stosunku pracy.
W takim przypadku ZUS podejmie wypłatę emerytury od miesiąca, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy pod warunkiem przedłożenia w ZUS w tym samym miesiącu zaświadczenia o ustaniu zatrudnienia oraz wniosku o wypłatę zawieszonej emerytury. Świadczenia za okres poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy nie zostaną wypłacone.
Osoba, która złożyła wniosek w placówce terenowej ZUS i nie poinformowała o istniejącym stosunku pracy za granicą, zobowiązana będzie do zwrotu wypłaconych świadczeń do momentu przedłożenia zaświadczenia o ustaniu zatrudnienia. Należy pamiętać, że osoba pracująca i mieszkająca za granicą ma obowiązek poinformowania instytucji ZUS o tym fakcie i jej wniosek powinien być przekazany do właściwej jednostki ZUS. W przypadku osób pracujących lub prowadzących działalność gospodarczą w Belgii jednostką tą jest:
ZUS I Oddział w Warszawie
Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
Ul. Senatorska 6/8
00-917 Warszawa
Wymóg rozwiązania stosunku pracy nie dotyczy sytuacji, w której osoba podjęła zatrudnienie już po przyznaniu prawa do emerytury.
Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą za granicą, ubiegające się o wypłatę świadczenia emerytalnego z ZUS, nie są zobowiązane do przedkładania dokumentacji dotyczącej zakończenia wykonywania tej działalności, ponieważ konieczność rozwiązania stosunku pracy, wynikająca z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dotyczy wyłącznie pracowników.
Wpływ dochodów z pracy lub prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na emerytury wcześniejsze
Wcześniejsza emerytura jest przyznawana osobie, które nie ukończyła jeszcze powszechnego wieku emerytalnego – w przypadku kobiety 60 lat a w przypadku mężczyzny 65 lat.
Prawo do emerytury wcześniejszej ulega zawieszeniu w razie osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.
Prawo do emerytury wcześniejszej ulega zmniejszeniu w przypadku osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie przekraczającej oczywiście 130%. Świadczenie takie ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia nie wyższą jednak niż ustalaną okresowo maksymalną kwota zmniejszenia świadczenia.
Na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia wpływa przychód uzyskany z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, pracy wykonywanej na podstawie umowy-zlecenia, umowy o dzieło oraz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepisy dotyczące zmniejszenia lub zawieszenia wypłaty stosuje się również do świadczeniobiorców osiągających przychód za granicą. Świadczeniobiorca, któremu przyznano emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, obowiązany jest do złożenia oświadczenia o zamiarze osiągania przychodu. W przypadku podjęcia zatrudnienia lub rozpoczęcia działalności gospodarczej należy niezwłocznie poinformować o tym organ wypłacający świadczenia.
Osoby, które złożyły oświadczenia, powinny do końca lutego każdego roku zawiadomić również o wysokości przychodu osiągniętego w ubiegłym roku kalendarzowym. W przypadku osób zatrudnionych za granicą dowodem na potwierdzenie wysokości osiągniętego przychodu jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę. Osoby osiągające przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej powinny złożyć oświadczenia o wysokości tego przychodu.
Rola związków zawodowych
Dział ACV/CSC ds. pracowników z nowych krajów europejskich (ACV Dienst Grensarbeiders Nieuwe Europese Lidstaten) zajmuje się pomocą w związku z procedurami emerytalnymi z zastosowaniem europejskiej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W celu uzyskania pomocy można kontaktować się pod nr tel. 03/222 71 64 lub poprzez e-mail: aldona.kuczynska@acv-csc.be, iwona.cieszynska@acv-csc.be.
Iwona Cieszyńska
