Ze względu na legendę święty Walenty uważany jest nie tylko za patrona zakochanych, ale także za patrona osób cierpiących na epilepsję i choroby psychiczne.
Święty Walenty był biskupem włoskiego miasta Terni (III w.). Legenda mówi o tym, że miał dar uzdrawiania ludzi. Kiedy dowiedział się o tym rzymski filozof Kraton, poprosił Walentego, by uzdrowił jego syna, który chorował na padaczkę. Ten zgodził się pod warunkiem, że jego rodzina nawróci się na chrześcijaństwo. Tak też się stało – Walenty uzdrowił syna Kratona, a rodzina filozofa przyjęła chrzest.
Popularność kultu świętego wpłynęła na określanie padaczki, którą oficjalnie nazywano: „chorobą św. Walentego”, „niedomaganiem św. Walentego”, „plagą św. Walentego”, „zemstą św. Walentego” i „robotą św. Walentego”.
Od zarania dziejów pochodzenie choroby było niejasne, a cierpienia osoby dotkniętej chorobą – spektakularne. Dlatego czyniono z padaczki chorobę magiczną, za którą odpowiedzialne były złe duchy. Z tego powodu już w okresie mezolitu epilepsja była leczona przy pomocy trepanacji i kastracji. Zabieg ten miał usunąć ból i „uwalniał” złego ducha, który był przyczyną choroby.
Padaczka była pojmowana jako świadectwo grzechów chorującego. Zdrowi bali się nim rozmawiać i przebywać w jego otoczeniu wskutek przekonania o zaraźliwości padaczki. Dopiero XVI-wieczny pionier patologii Jean Fernel stwierdził jednoznacznie, że epilepsją nie można się zarazić.
Padaczka to najczęstsza choroba mózgu. W Polsce choruje na nią ok. 400 tysięcy osób, a na całym świecie ok. 65 milionów. Jest zespołem objawów chorobowych występujących w formie powtarzających się napadów, objawiających się: drgawkami, częściową/całkowitą utratą świadomości, zaburzeniami wegetatywnymi (sinica/zaczerwienienie twarzy/bladość; ślinotok, niekontrolowane oddanie moczu/wypróżnienie. To najczęstsza choroba neurologiczna wieku dziecięcego.
Jest skutkiem patologicznie przebiegających procesów elektrycznych zachodzących w mózgu. U większości pacjentów za pomocą obecnie dostępnych metod diagnostycznych nie udaje się ustalić przyczyny padaczki.
Padaczka występująca u dzieci jest wywołana chorobami wrodzonymi: wady rozwojowe mózgu, choroby zakaźne w trakcie ciąży (różyczka, toksoplazmoza) lub uszkodzeniem w trakcie porodu.Przyczyny padaczki u dorosłych to: guzy, urazy mózgu oraz zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, AIDS, nadużywanie alkoholu i substancji odurzających.
U pacjentów po 65. roku życia udary mózgu i choroby zwyrodnieniowe (m.in. choroba Alzheimera) mogą być przyczyną wystąpienia napadów. Około 15% wszystkich przypadków choroby jest skutkiem obciążenia genetycznego. Po jednym napadzie padaczkowym zazwyczaj nie wprowadza się leczenia.Istnieją trzy rodzaje napadów:
► Proste napady padaczkowe: Trwają kilka minut. Chory pozostaje przytomny i może odczuwać mrowienie, napięcie w części ciała, doświadczać halucynacji (zapachowych, wzrokowych, smakowych) i przeżywać niekontrolowane emocje.
► Złożone napady częściowe: Brak reakcji na stymulację, spojrzenie jest nieruchome. Mogą pojawić się mimowolne, powtarzalne gesty np. szczękanie zębami. Po skończonym napadzie chory zwykle nic nie pamięta, często jest zdezorientowany, szybko zasypia.
► Uogólnione napady, które dzielą się na:
- Napady niedrgawkowe – Występują zwykle w dzieciństwie. Trwają kilka sekund i może im towarzyszyć krótkie mruganie powiekami, utrata kontaktu z otoczeniem z zachowanym napięciem mięśniowym. U 90% dzieci z tego typu napadami objawy ustępują w wieku 12 lat.
- Napady toniczno-kloniczne – Są to uogólnione drgawki, które odbywają się w 2 fazach: tonicznej, a następnie klonicznej. W fazie I osoba może krzyczeć i zemdleć. Potem ciało sztywnieje, występuje szczękościsk. W II fazie pojawiają się drgawki. Oddech staje się nieregularny. Po zakończeniu ataku mięśnie rozluźniają się (może wystąpić mimowolne oddanie stolca/moczu). Osoba jest zdezorientowana, odczuwać bóle głowy i senność.
► Napady miokloniczne: nagłe potrząsanie rękami i nogami. Trwa kilka sekund.
► Napady atoniczne: nagła utrata napięcia mięśniowego, po kilku sekundach następuje odzyskanie przytomności. Osoba po takim napadzie jest w stanie wstać i chodzić.
Diagnozowanie padaczki:
1) badanie neurologiczne podczas którego ocenia się m.in. zachowanie pacjenta, zdolności motoryczne, funkcje umysłowe,
2) badanie krwi w celu wykrycia objawów infekcji czy mutacji genetycznych
3) Elektroencefalogram (EEG). Podczas badania umieszczane są elektrody na skórze głowy pacjenta, które rejestrują aktywność elektryczną w mózgu.
4) Tomografia komputerowa/rezonans magentyczny – Mogą ujawnić nieprawidłowości powodujące drgawki, takie jak guzy, krwawienia i torbiele.
Leczenie epilepsji:
- Przyjmowanie leków przeciwdrgawkowych pozwala całkowicie zatrzymać napady. Leki te mają jednak wiele skutków ubocznych: powodują senność, zwiększenie/zmniejszenie masy ciała, depresję, utratę koordynacji, problemy z mową i zmęczenie oraz wpływają na metabolizm innych leków w tym antykoncepcyjnych.
- Operacja polega na wykonaniu nacięcia w części mózgu związanej z napadami, a nawet całkowitym usunięciu tej części.
- „Nóż gamma” – Metoda polega na napromieniowaniu obszaru powodującego padaczkę przy użyciu bardzo wysokiej mocy promieniowania.
- Stymulacja nerwu błędnego przez implant (urządzenie jest wszczepione pod skórę klatki piersiowej i stymuluje nerw błędny poprzez wytwarzanie impulsu).
- Dieta ketogenna – jest niskowęglowodanowa i wysokotłuszczowa.
Dzięki leczeniu chorzy mogą prowadzić aktywne życie. Mogą uczyć się, pracować i uprawiać większość dyscyplin sportowych, z wyjątkiem samodzielnego uprawiania sportów ekstremalnych i pływania (chory z padaczką ma 19 razy większe ryzyko utonięcia niż osoba zdrowa).
Jak pomóc osobie, u której wystąpił napad?
- Nie próbuj powstrzymywać drgawek ani unieruchamiać chorego,
• nie wkładaj niczego do ust,
• rozwiąż krawat, poluzuj kołnierz, - nie podawaj żadnych płynów ani leków,
• po zakończeniu napadu ułóż chorego w pozycji bocznej bezpiecznej. - jeśli atak trwa dłużej niż 5 minut, nowy pojawił się po pierwszym, utrata przytomności utrzymuje się kilka minut po zakończeniu ataku, oddech lub stan świadomości nie powracają, osoba ma wysoką gorączkę, cukrzycę, kobieta jest w ciąży, chory został ranny, to pierwszy atak u tej osoby, zadzwoń:
– w Belgii: dzwoniąc na numery alarmowe 100, 101 i 112 należy potwierdzić, z kim chcemy rozmawiać. Wybierając 1 dodzwonimy się na pogotowie, wciskając 2 skontaktujemy się z policją.
Ten dodatkowy element w kontakcie ze służbami ratunkowymi (obowiązuje od 2020 roku) ułatwia im pracę, a także zapobiega przypadkowemu wezwaniu pomocy.
– w Polsce: 112/999
Pomoc jednej osobie nie zmieni całego świata, ale może zmienić świat dla jednej osoby.
Nie bądź obojętny. Pomóż.
Ewelina Szerminska
