Bądź świadomym Rodzicem

Kilka słów o środkach odurzających  

Wakacje, lato, wyjazdy ze znajomymi, brak obowiązków i nadzoru dorosłych stwarzają idealne warunku do spróbowania środków odurzających. Narkotyki to potoczna nazwa niektórych substancji psychoaktywnych. Najczęściej dzielone są na tzw. narkotyki miękkie (niska szkodliwość) oraz twarde (stwarzające zagrożenie życia). Jednak ten podział daje złudzenie, iż stosowanie np. marihuany czy haszyszu (miękkie) jest nieszkodliwe dla zdrowia. Do twardych zaliczamy kokainę i heroinę.

Kokaina – biały krystaliczny proszek uzyskuje się z liści krasnodrzewu pospolitego. Zwykle jest wciągana przez nos, gdzie jest wchłaniana przez śluzówkę. Rzadziej jest wcierana w dziąsła lub środek małżowiny usznej. Czasem przyjmowana przez zastrzyk. O potencjale uzależniającym decyduje czystość kokainy i droga podania. Po jej zażyciu wzrasta pobudzenie psychoruchowe i seksualne, maleje poczucie zmęczenia, głodu i senności, pojawia się euforia. Wzrasta pewność siebie, poczucie siły, procesy intelektualne są przyspieszone. Zanika odczuwanie lęku. Każde zażycie kokainy może być niebezpieczne dla życia. Istnieje też niebezpieczeństwo przedawkowania. Jest to stan zatrucia organizmu, który objawia się silnym lękiem połączonym z urojeniami i zaburzeniami świadomości. Pojawia się nasilone pobudzenie ruchowe i drgawki. Długotrwałe zażywanie powoduje wyniszczenie organizmu (poprzez brak łaknienia i snu), zniszczenie błony śluzowej, krwawienia z nosa, przedziurawienie przegrody nosowej. Kokaina powoduje przyspieszenie oddechu, podniesienie ciśnienia – może być przyczyną miażdżycy, choroby wieńcowej czy udaru mózgu. Częste są zaburzenia i zmiany osobowości, zanik uczuć wyższych, przygnębienie, depresja, próby samobójcze. Objawy zatrucia kokainą: ból głowy, bladość, silnie rozszerzone źrenice, nudności, wymioty, zimne poty, drgawki, kołatanie serca.

Crack to oczyszczona z soli kokaina, która ma silne natychmiastowe ale krótkotrwałe działanie (do 10 minut). Szybko prowadzi do uzależnienia.

Pasta kokainowa to pierwotny produkt w procesie otrzymywania kokainy. Zażywana jest wyłącznie poprzez palenie.

Heroina to najsilniejszy opioid. Dociera do mózgu szybciej niż morfina powodując uczucie euforii już po kilku sekundach. Ma postać proszku o kolorach od białego do brązowego. Kompot (polska odmiana heroiny) to oleisty brązowy płyn. Heroina może być przyjmowana dożylnie, do nosa w postaci tabaczki lub palona. Opioidy wywołują dobre samopoczucie, senność i stan odprężenia. Heroina zmniejsza libido, odczucia bólu i głodu. Występuje spowolnienie psychoruchowe. Działa 6-12 godzin. Dla niektórych osób nawet jedna dawka może być śmiertelna. Osoby zażywające opioidy narażone są m.in. na zakażenia HIV, zapalenie płuc i oskrzeli, gruźlicę, posocznicę, zapalenie mięśnia sercowego, martwicze zapalenie tkanek, tężec, zakażenia przenoszone drogą płciową lub w miejscu wstrzyknięcia, zmiany skórne. Mogą też wystąpić psychozy oraz zaburzenia prowadzące do samobójstwa lub socjopatii. W trakcie zespołu odstawienia obserwujemy niepokój, pobudzenie, bezsenność, drażliwy nastrój, dysforię, agresję. Zatrucie opioidami opisuje triada objawów: senność, zwężenie źrenic i zmniejszona częstość oddechów. Występują też zaparcia, nudności czy wymioty, apatia, podwyższenie granicy bólu, osłabienie, potliwość, obniżenie ciśnienia krwi, silne bóle brzucha, zwężenie źrenic i osłabienie ich zdolności do reagowania na światło, bóle stawów i mięśni. Przy dużej dawce opiatu może dojść do zagrażającej życiu depresji oddechowej.

Marihuana to zielone lub brązowe suszone liście konopi, zwykle palone w tzw. skrętach. Wg WHO 2,5% światowej populacji używa marihuany (najczęściej nadużywana nielegalna substancja). Marihuana zwiększa uczucie przyjemności, wyostrza doznania zmysłowe, rozluźnia mięśnie szkieletowe, zwiększa apetyt zwłaszcza na słodycze. Może zaburzać pamięć, równowagę i koordynację. Ostre zatrucie powoduje przyspieszone tętno, rozszerzenie źrenic, zaczerwienienie spojówek, zaburzenie funkcji poznawczych. Mogą występować halucynacje i paranoja. Osoby przyjmujące marihuanę częściej popełniają samobójstwo i są narażone na zapalenie oskrzeli, choroby gardła i inne np. insulinooporność. Mężczyźni dwukrotnie częściej zapadają na raka jąder oraz obniżenie płodności. Kobiety cierpią na zaburzenia owulacji i bezpłodność. Przewlekłe używanie marihuany prowadzi do zespołu antymotywacyjnego, problemów z pamięcią, depersonalizacją czy chorobą płuc. Zespół amotywacyjny objawia się utrudnieniem podejmowania decyzji, brakiem wyznaczania sobie celów i ich realizacji. Ten zespół od depresji odróżnia brak poczucia winy. Jako rodzic zwróć uwagę na ew. objawy zatrucia: słodki zapach z ust, bladość palców, wybuchy śmiechu, wzrost ciśnienia krwi i przyśpieszone tętno, wysuszenie śluzówek jamy ustnej, ataki kaszlu, przekrwione oczy, zapalenie spojówek, obrzęk powiek, silne pocenie się, bóle i zawroty głowy, zaburzenia koncentracji i pamięci.

Haszysz – powstaje z żywicy krzewu konopi, ma postać małych kostek o brązowym lub ciemniejszym kolorze. Haszysz pali się w fajce lub przyjmuje doustnie. Konsekwencje zależą od dawki: 15 mg powoduje ogólne rozluźnienie, euforię, gadatliwość i wesołkowatość, napady lęku, nadwrażliwość wzrokową i słuchową. Po 30 mg pojawiają się nudności, wymioty, drżenie mięśni i zaburzenia koordynacji ruchowej.

Przykładowe objawy możliwości używania narkotyków:

1. Wygląd i ogólny stan zdrowia: zmiana wyglądu (zaniedbanie w wyglądzie, higienie osobistej, sposobie poruszania się, mówienia itp.), dobowe wahania nastroju (od radości do przygnębienia), charakterystyczny zapach oddechu, włosów, ubrania, bezsenność lub nadmierna senność, męczliwość, ból żołądka / głowy, drżenie rąk, ból w klatce piersiowej, częste przeziębienia, przewlekły kaszel, wychudzenie / przyrost masy ciała, częste urazy, drgawki.
2. Rozwój fizyczny: spadek energii, zahamowanie wzrostu, osłabienie popędu seksualnego, zaburzenia w odżywianiu się.
3. Stan psychiczny: trudności w koncentracji, okresy niepamięci, utrata zainteresowań, omamy, iluzje i urojenia prześladowcze, napady lęku, napady śmiechu, mówienie do siebie, bełkotliwa mowa, gonitwa myśli, przygnębienie lub podwyższenie nastroju, agresywne wypowiedzi, drażliwość.
4. Oczy: podwójnie widzenie, obrzęk powiek, przekrwienie spojówek, przemijający wytrzeszcz gałek ocznych, zwężone źrenice niereagujące na światło, brak kontroli nad ruchami gałek ocznych.
5. Nos, jama ustna: krwawienie z nosa, katar, kichanie, owrzodzenia lub perforacja przegrody nosa, zapalenie skóry pod nosem, obrzęk śluzówki nosa, próchnica, słodki zapach z ust, uczucie suchości w ustach.
6. Skóra: wzmożona potliwość, ślady po wkłuciach dożylnych, domięśniowych, wybroczyny, zasinienia, świąd i pieczenie skóry, ropnie, obrzęk dłoni, podudzi, przebarwienia (brązowe plamy na palcach).
7. Czynności ruchowe: niezborność ruchowa, pobudzenia ruchowe, zaburzenia równowagi czy powolny chód.

Pierwsza pomoc przy zatruciu narkotykami:

• Zachowanie spokoju.
• Wezwanie karetki 112.
• Udrożnienie dróg oddechowych przy utracie przytomności, ułożenie w pozycji bocznej, dążenie do odzyskania kontaktu z poszkodowanym.
• W przypadku zatrzymania krążenia wykonujemy masaż serca – uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 na 2. Jeśli nie masz możliwości, nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych (zakrwawiona czy zanieczyszczona twarz itp.), prowadź reanimację ograniczoną tylko do uciśnięć klatki piersiowej (bez przerwy z częstotliwością 100 uciśnięć na minutę).
• Warto też zabezpieczyć opakowania, pozostałości narkotyku lub strzykawki (jest to pomocne przy ustaleniu substancji, która spowodowała zatrucie).

Ewelina Szerminska