Co i dlaczego wkładamy do wielkanocnego koszyczka
W wielkanocnym koszyczku nic nie jest przypadkowe. Każdy produkt i każda potrawa mają swoją symbolikę.
Święcenie pokarmów to jeden z najpopularniejszych polskich zwyczajów związanych z Wielkanocą. W Wielką Sobotę – w ostatnim dniu Wielkiego Tygodnia, poprzedzającego święto Zmartwychwstania – zanosimy do kościoła koszyczki wielkanocne z symbolicznymi produktami, które powinny się znaleźć na świątecznym stole.
Poświęconym przez kapłana pokarmem – święconką rozpoczynamy śniadanie wielkanocne. Dzielimy się pokarmami ze święconki, podobnie jak podczas Wigilii Bożego Narodzenia dzielimy się opłatkiem.
W koszyczkach ze święconką znajduje się to, co przed wiekami świecono w Wielką Sobotę. Są więc jajka, chleb, sól czy chrzan. I tak jak dawniej święcone stroi się białą serwetką i zielonymi listkami bukszpanu, który oznacza radość i nadzieję na zmartwychwstanie.
W różnych regionach Polski święconka wygląda nieco inaczej, są jednak produkty obowiązkowe, mające swoją symbolikę i znaczenie.
Koszyczek wielkanocny – lista produktów obowiązkowych:
- Baranek – symbol zwycięstwa życia nad śmiercią. Może być cukrowy, ale także wykonany z chleba czy masła. Po poświęceniu, należy umieścić go w centralnym miejscu wielkanocnego stołu.
- Jajko – symbol nowego i odradzającego się życia oraz płodności. Do koszyczka najlepiej włożyć kolorowe pisanki lub tradycyjne jajka barwione łupinkami cebuli.
- Chleb – dla chrześcijan jest to najważniejszy symbol przedstawiający ciało Chrystusa. Ma gwarantować dobrobyt i pomyślność. Nie wkładamy do koszyczka całego bochenka, tylko kawałek, którym podzielimy się podczas wielkanocnego śniadania.
- Szynka, kiełbasa, wędlina – symbol dostatku, zdrowia i płodności.
- Woda – znak przygotowania do nowego życia, symbol zmycia grzechów
- Sól – symbol oczyszczenia, życia i prawdy. Bez soli nie ma życia. Dawniej wierzono, że odstrasza zło.
- Czarny pieprz – nawiązuje do gorzkich ziół dodawanych dawniej przez Żydów do sosu charoset. To symbol ich niewolniczej pracy przy produkcji cegieł w Egipcie.
- Baba wielkanocna (najlepiej domowa) – symbol doskonałości i zaradności.
- Chrzan – znak krzepy i siły fizycznej. Kawałek korzenia wkładamy do koszyczka, aby zapewnił nam dobre zdrowie. Po poświęceniu chrzan dzielimy i rozdajemy uczestnikom świątecznego posiłku.
- Masło – symbol dostatniego i bogatego życia. Włożenie tego produktu do koszyczka ma zapewnić obfitość przez cały rok.
- Na wsi w wielkanocnym koszyczku powinien znaleźć się ser – symbolizujący przyjaźń oraz porozumienie człowieka z przyrodą.
Czego nie powinniśmy wkładać do wielkanocnego koszyczka:
- Czekoladowego zajączka, który nie jest wielkanocnym symbolem.
- Żółtych kurczaczków – jest to również symbol świecki, mimo że kurczak kojarzy się z jajkiem.
- Maskotek.
- Przedmiotów codziennego użytku.
Może się wydawać, że do koszyczka wielkanocnego można włożyć wiele produktów. Tymczasem, jak widać, obrzęd ten – jak wiele innych w kościele katolickim – ma swoje określone ramy, których należy przestrzegać.
Aleksandra Dobiecka
