Kusttram

Tramwaj z widokiem na morze

W tym niewielkim kraju, położonym w sercu Europy, na niewielkiej przestrzeni znajduje się wiele wyjątkowych miast, miasteczek i malowniczych wiosek z zachwycającą architekturą, a w wielu przypadkach również interesującą historią. Belgia skrywa wiele ciekawych miejsc, które koniecznie trzeba odwiedzić.  

Kusttram to najdłuższa linia tramwajowa na świecie, pozostałość po rozległej sieci tramwajów międzymiastowych, która niegdyś oplatała znaczny obszar Belgii. Długość sieci tramwajowej między miastami wynosiła 4811 kilometrów. Szczyt rozwoju przypadł na późne lata 40. XX wieku. Tramwajami w całym kraju zajmowało się jedno przedsiębiorstwo.

Pierwszy odcinek nadmorskiej trasy, łączący Ostendę z Nieuwpoort, oddano do użytku w 1885 roku. Następny odcinek z Ostendy do Knokke uruchomiono 5 lat później. Elektryfikację rozpoczęto w 1897 roku, następnie wybudowano odcinek Nieuwpoort – De Panne-Esplanade.

Połączenia systematycznie elektryfikowano od końca XIX wieku. Sieć była stale rozbudowywana i modernizowana, a najnowsza część trasy, łącząca De Panne-Esplanade ze stacją kolejową De Panne w Adinkerke, została przyłączona do ruchu w 1998 roku. Jej powstanie walnie przyczyniło się do rozwoju wielu kurortów w miasteczkach usytuowanych przy belgijskim wybrzeżu. Jest to jedna linia tramwajowa bez żadnych odgałęzień.

Niemal w środku jej trasy znajduje się Ostenda – zwana „królową nadmorskich kurortów”. Główny przystanek Kusttram sąsiaduje ze stacją kolejową i zapewnia połączenie z dużymi miastami. Zarówno jeden, jak i drugi koniec trasy umiejscowione są przy dworcach, dzięki czemu nadmorski tramwaj jest jakby przedłużeniem linii kolejowych kończących się nad morzem.

Kusttram łączy ze sobą wszystkie nadmorskie miejscowości, zapewniając nie tylko dużo wrażeń turystom, ale także codzienny dojazd do pracy czy szkoły okolicznym mieszkańcom. Jest jednocześnie początkowym etapem podróży z małych miejscowości w dowolne miejsce w kraju.

Przybrzeżny tramwaj być może stanie się połączeniem międzynarodowym. Lokalne samorządy planują bowiem przedłużenie torów do francuskiej Dunkierki i holenderskiego Breskens. W dalszej perspektywie planowana jest budowa odcinków: Zeebrugge – Brugia, Ostenda – Brugia, Nieuwpoort – Diksmuide, Koksijde – Veurne.

Kusttram łączy miejscowości belgijskiego wybrzeża Morza Północnego od Adinkerke (De Panne) przy granicy z Francją przez m.in. Nieuwpoort, Mielkerke, Oostene, Blankenberge do Knokke-Heist w pobliżu granicy z Holandią. Z 67 przystankami i 67 km długości jest to najdłuższa linia tramwajowa na świecie. Tramwaje poruszają się po torach o szerokości 1000 mm i są zasilane napięciem 600V.

Na odcinku pomiędzy Ostendą i Middelkerke tory biegną bezpośrednio na brzegu morza, fale rozbijają się o kilka metrów od wagonu. I chociaż pozostała część trasy biegnie w pewnym oddaleniu od plaży i nie jest może tak widowiskowa, warto wybrać się w tę niemal dwuipółgodzinną podróż. Co ciekawe, można wysiąść na dowolnym przystanku i kontynuować podróż następnym przybrzeżnym tramwajem.

Do pokonania całej trasy tramwaj potrzebuje 2 godzin i 23 minut. Zatrzymuje się w popularnych kurortach i latem przewozi ponad 3 miliony turystów. W sezonie kursuje co 10, 15 lub 20 minut w ciągu dnia, a wieczorem co 30 lub 60 minut.

Ciekawostki:

• Każdego dnia z trasy biegnącej wzdłuż plaż specjalny tramwaj usuwa piasek naniesiony przez wiatr.
• Co roku ponad 12 milionów ludzi korzysta z przejażdżki nadmorskim tramwajem, prawie jedna trzecia z nich czyni to latem.
• W położonym trzy kilometry na zachód od Blankenberge kurorcie Wenduine miejscowość od morza oddzielają wydmy dochodzące do 31 metrów wysokości.
• Budynek w De Hann, przy którym zatrzymuje się tramwaj, zaprojektował w 1902 roku, w stylu belle époque, brukselski architekt D. Dhaeyer.
• Miasteczko Knokke-Heist, położone blisko Holandii, określane jest jako miejsce snobistyczne, kurort dla turystów z pokaźną zawartością portfela.
• Na szczególną uwagę zasługuje otwarty w latach 90. węzeł przesiadkowy przy stacji kolejowej De Panne w Adinkerke. Linia została wówczas przedłużona z centrum tego miasteczka, kojarzonego głównie z handlem tańszymi papierosami niż we Francji.
• Pierwsza na wybrzeżu linia tramwajowa z trakcją parową została zbudowana w 1885 roku. Co ciekawe, sprzęt jeżdżący nie był jeszcze gotowy i aby przejazdy mogły się odbywać, trzeba było wypożyczać tramwaje z Brukseli.
• W godzinach dojazdów do pracy flamandzki przewoźnik De Lijn uruchamia tramwaje ekspresowe. Dojeżdżają one do Ostendy z odległych o kilkanaście kilometrów miejscowości i zatrzymują się na zaledwie kilku przystankach.
• Podczas II wojny światowej wzdłuż wybrzeża zbudowano wał atlantycki. W rezultacie cały obszar przybrzeżny był domeną wojskową i obowiązywały ograniczenia w podróżowaniu. Mieszkańcy wybrzeża musieli prosić o specjalne pozwolenie na podróż w głąb lądu.

Na koniec jeszcze jedna ciekawostka związana z tramwajem kursującym nad morze. Przed II wojną światową w Belgii nad morze jeździło się tramwajem campingowym. Po przyjeździe do miejsca docelowego ów pojazd odstawiany był na bocznicę i stanowił dla plażowiczów miejsce do mieszkania. W wagonach były kuchenki, zlewy, zbiorniki na wodę, a do spania piętrowe łóżka. Król miał swój tramwaj, a w nim salonkę.

Warto odwiedzić wybrzeże Morza Północnego, korzystając z nadmorskiego tramwaju. Morze jest piękne nie tylko latem.

Agnieszka Buniowska